«Ζούμε μια αδύναμη στιγμή στην ιστορία της δισκογραφίας»

Διαβάστε τη συνέντευξη του

"δικού" μας Βασίλη Λέκκα

Δύσκολο να πιστέψει κανείς πως ο έφηβος που τη μοναδική του φωνή γνωρίσαμε μέσω του ίδιου του Μάνου Χατζιδάκι συμπληρώνει σαράντα χρόνια στη δισκογραφία. Ο Βασίλης Λέκκας, από τους τραγουδιστές που ευτύχησαν να ερμηνεύσουν έργα των περισσότερων από τα ιερά τέρατα της ελληνικής μουσικής, συνεχίζει ακάθεκτος την πορεία του.

Με αφορμή μία νέα δισκογραφική δουλειά με τον Γιώργο Καζαντζή, που κυκλοφόρησε εν μέσω εγκλεισμών και φέρει βαρύ φορτίο συμβολισμών για τον ερμηνευτή της, συνομιλήσαμε μαζί του για τη μακρά του διαδρομή, τους σταθμούς στην πορεία του και το σκεπτικό που καθόρισε τις επιλογές του. Παραφράζοντας τον ίδιο τον Χατζιδάκι, θα μπορούσαμε να πούμε πως η αναφορά του σε τόσα εθνικά κεφάλαια καθιστά τη συνομιλία μας πατριωτικώς επωφελή σε μια χρονιά εθνικής επετείου.

• Σας βλέπουμε πάντα ως έναν νέο άνθρωπο, ωστόσο είστε πολλά χρόνια στον χώρο.

Εχω κλείσει πλέον σαράντα χρόνια στη δισκογραφία. Με την όρεξη που έχω, τον τρόπο που δούλευα από την πρώτη στιγμή μέχρι και σήμερα, δεν είχα ποτέ την αίσθηση ότι με κουράζει. Συνειδητοποιώ ότι τα σαράντα χρόνια είναι ένας κόμβος, αλλά μου το θυμίζουν κυρίως άλλοι. Προέκυψε μία δισκογραφική δουλειά με το κλείσιμο αυτής της σαρακονταετίας: το «Κατάρτι κι Ατμός». Μέσα σε αυτή την κατάσταση που βιώνουμε, αλλά και με τον τρόπο που δουλεύει πλέον η δισκογραφία, το να κάνεις έναν δίσκο με συνολική αισθητική έχει γίνει δύσκολο.

Ο κόσμος δεν αγοράζει πλέον cd. Αυτή όμως η αίσθηση του να κρατάς το υλικό, όλη τη δημιουργία, να μαθαίνεις ποιος είναι ο στιχουργός και ο εικαστικός, να διαβάζεις τους στίχους σαν να έχεις ένα μουσικό βιβλίο στα χέρια σου, είναι πολύτιμη. Μακάρι να δοθεί η δυνατότητα να διατηρηθεί αυτή η πλευρά. Τώρα δεν γνωρίζουμε το λοιπό πολιτιστικό κομμάτι πέρα από τη φωνή του τραγουδιστή. Θεμιτό, αλλά για μένα μάλλον ζούμε μια αδύναμη στιγμή της ιστορίας της δισκογραφίας.

Από τη συναυλία του Βασίλη Λέκκα και των ΣυνΩΔΗπόρων στη Δράμα το 2017

• Δεν είναι η πρώτη σας συνεργασία με τον Γιώργο Καζαντζή.

Η σχέση μας ξεκίνησε πριν από περίπου 15 χρόνια. Αυτή είναι η τρίτη συνεργασία. Το «Κατάρτι κι Ατμός» είναι μια συλλογή έντεκα τραγουδιών. Εχει και συμβολική ημερομηνία έκδοσης, εντελώς τυχαία. Ο δίσκος κυκλοφόρησε στις 15 Ιουνίου που είναι η επέτειος του θανάτου του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά και τα γενέθλια του γιου μου.

Αποφασίσαμε να δώσουμε ενορχηστρωτικά μια συμφωνική υφή στα τραγούδια. Συνέβαλε και ο Γιώργος Ανδρέου, ο συνθέτης και φίλος που έκανε το mastering, με τις δικές του παρατηρήσεις και συμβουλές. Εικαστικός μας είναι ο Κωστής Γεωργίου, που έκανε ένα εξαιρετικό εξώφυλλο. Ηταν η κατάλληλη στιγμή να το κάνουμε, το υλικό είχε ωριμάσει. Ηρθε αβίαστα και ορεξάτα. Τα τραγούδια ηχογραφήθηκαν σχεδόν σε ένα πρωί. Για μένα αυτός είναι ένας δίσκος ρεπερτορίου.

• Πώς ξεκινήσατε το τραγούδι;

Γεννήθηκα στο Ανω Μητρούσι Σερρών, αλλά μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη. Προσπάθησα από μικρός να εμπλακώ με τη μουσική. Δεν είχα κάποια παρότρυνση από την οικογένεια ή το περιβάλλον μου. Αρχισα να συναναστρέφομαι με μουσικούς και να κάνουμε εμφανίσεις, κάποιες σε μεγάλους χώρους. Το πιο ανέλπιστο και σπουδαίο ήταν όταν σε ηλικία 14 ετών τραγούδησα με τον Ζαμπέτα! Το 1978 βρίσκομαι στη Θεσσαλονίκη.

Συμμετέχω σ' ένα καλλιτεχνικό σχήμα από την Αθήνα, με επικεφαλής την Τζένη Βάνου, αυτή την τρομερή τραγουδίστρια. Μαζί της ήταν ο Ιπποκράτης Εξαρχόπουλος από τους Νοστράδαμος, ο Robert Williams από τους Poll, ο χορογράφος Βαγγέλης Σειληνός. Εκείνη την εποχή η νυχτερινή ζωή ήταν τελείως διαφορετική. Εγώ πιτσιρίκος, 17 στα 18, σαν κλαδάκι. Μου ζητούσαν να τους λέω λαϊκά τραγούδια. Δεν ξέρω πώς, αλλά ήξερα πολύ ρεπερτόριο. Και παραδοσιακό τραγούδι.

Μετά κατέβηκα στην Αθήνα. Πήγα για δουλειά σ' ένα μαγαζί που δεν ήξερα καν με ποιους θα συνεργαστώ και πέφτω στον Γιάννη Φλωρινιώτη! Γινόταν του Κουτρούλη ο γάμος! Κόσμος μιλάμε! Μέσα σε εκείνη τη σεζόν έρχεται ο Μάνος Χατζιδάκις, μαζί με τη Μελίνα και τον Αρη Δαβαράκη.

• Εκεί λοιπόν σας ανακαλύπτει ο Χατζιδάκις!

Ναι. Ημουν γύρω στα 18 τότε. Ο Μάνος μου είπε «Ωραία αυτά εδώ, ωραία τραγουδάς, αλλά να διαλέξεις έναν άλλο χώρο». Κι εγώ τα παρατάω, γιατί καλή η νύχτα, αλλά άρχιζα να αναζητώ άλλα πράγματα, να μην έχω βρει εκεί το πάτημά μου. Αρχισα να δουλεύω καθημερινά σε ένα επιπλοποιείο.

Κάποια στιγμή μού τηλεφωνεί ο Χατζιδάκις. Μέσω της μητέρας μου με βρήκε, εγώ δεν είχα τηλέφωνο. Είχα προσπαθήσει κι εγώ να επικοινωνήσω μαζί του αλλά έτυχε να μην τον βρω. Του είπα ότι έχω φύγει από το μαγαζί, ότι δουλεύω στο επιπλοποιείο κι αυτός κάπως το πήρε. Μου λέει: «Θέλω να έρθεις από το σπίτι να αρχίσουμε πρόβες για έναν δίσκο που ετοιμάζω». Δεν το περίμενα, δεν πίστευα ότι το άκουγα! Ξεκινήσαμε να κάνουμε την «Εποχή της Μελισσάνθης».

Αλλαξε η ζωή μου. Κάναμε καθημερινά πρόβες. Ηχογραφείται ο δίσκος και μετά ξεκινάμε τις πρόβες για την «Πορνογραφία». Στις παραστάσεις τραγουδάω το «Ελα σε μένα» και την «Μπαλάντα των Αισθήσεων και των Παραισθήσεων», που έγινε μια σχετική επιτυχία. Ακολούθησαν «Οι Μπαλάντες της Οδού Αθηνάς». Και το «Μπολιβάρ», ένα πολύ ωραίο κομμάτι…

Το cd του Βασίλη Λέκκα «Κατάρτι και Ατμός» σε μουσική
Γιώργου Καζαντζή κυκλοφορεί από το Ogdoo Music Group

• Το σινγκλάκι «Μπολιβάρ» και «Για έναν Ελεύθερο Ανθρωπο»…

Εχω ένα και μοναδικό και το φυλάω σαν κόρη οφθαλμού! Μετά κάναμε τη «Ρωμαϊκή Αγορά», τη «Λαϊκή Αγορά», το «Στον Σείριο Υπάρχουνε Παιδιά», συναυλίες… Η πρώτη μου συναυλία με τον Χατζιδάκι έγινε το ’80: ήταν η παρουσίαση του «Η Εποχή της Μελισσάνθης», πριν κυκλοφορήσει. Εκεί γνωρίζω τον Γιάννη Σπάθα, «Αϊ-Γιάννη» τον έλεγα… Κεφάλαιο! Εχει βαφτίσει το παιδί μου. Εχουμε κάνει τόση δουλειά μαζί…

Το 1985 έγιναν πέντε κοινές συναυλίες Χατζιδάκι-Θεοδωράκη. Ξέρεις ποιοι ήταν στην ορχήστρα; Οι Socrates! Μαζί με μέλη της κοινής ορχήστρας του Μάνου και του Μίκη. Αυτοί τότε ήταν άλλο μουσικό μέτωπο. Ο κόσμος έκανε αυτόν τον διαχωρισμό: το μπουζούκι και η κιθάρα. Αυτοί όμως έπαιζαν μαζί και υπήρχε τεράστιος αλληλοσεβασμός.

Ξεκινήσαμε να κάνουμε τις δουλειές μετά με τον Σπάθα. Το ’89 κυκλοφόρησε ο πρώτος δίσκος, τα «Σύντομα Ονειρα» σε στίχους Ευγένιου Αρανίτση. Είχαμε γνωριστεί, κάναμε περιοδεία, βρισκόμασταν ξανά και ξανά αλλά δεν κάναμε τον δίσκο νωρίτερα. Αργής ωρίμανσης.

Από τη συναυλία του Βασίλη Λέκκα και των ΣυνΩΔΗπόρων στην Ξάνθη

• Χάλασε κόσμο όμως.

Ωραίος δίσκος, ναι. Δεν ξέραμε όμως να το διαχειριστούμε. Νομίζαμε ότι ο ρόλος μας είναι να γράψουμε ωραία τραγούδια και να τα πούμε καλά. Από εκεί και πέρα, όσον αφορά την προώθηση και την υποστήριξη της δουλειάς μας, δεν γνωρίζαμε τίποτα. Τον δεύτερο δίσκο με τον Σπάθα, «Κλασσικά Εικονογραφημένα», βιαστήκαμε λίγο να τον κάνουμε. Μετά, πάλι με τον Σπάθα, κάναμε το «Ασίκικο Πουλάκι».

Εκείνος ήταν η αφορμή να κάνουμε τον δίσκο με τον Θεοδωράκη. Ο Μίκης έπαιζε στις συναυλίες κάποιους ορχηστρικούς σκοπούς ασίκικους. Και μου λέει ο Σπάθας: «Βασίλη, είναι ωραία ιδέα να μας δώσει ο Μίκης τους ασίκικους και να τους δουλέψουμε». Το άκουσε ο Μίκης και ενθουσιάστηκε. Μας έδωσε υλικό. Βρίσκουμε τον εξαίρετο Μιχάλη Γκανά, που έγραψε τους στίχους με αφετηρία τους «Δρόμους του Αρχάγγελου», την πεντάτομη αυτοβιογραφία του Μίκη. Ο δίσκος βγήκε το 1996.

Μετά το «Ασίκικο Πουλάκι», μου τηλεφωνεί ο Γιάννης Μαρκόπουλος με πολλή αγάπη και μου λέει να κάνουμε μαζί μία δουλειά. Ετσι έγινε «Ο Αθέατος Σφυγμός», σε στίχους πολλών στιχουργών, ποιητών, αλλά και του ιδίου. Και μετά ακολούθησε η σχέση μου με τον Γιώργο Τρανταλίδη. Θεωρώ πολύ ιδιαίτερη τη φλέβα αυτού του ανθρώπου, ξέρει τη μουσική τόσο καλά, έχει τόση εμπειρία.

• Ως κάποιος που γνώρισε και συνεργάστηκε και με Χατζιδάκι και Θεοδωράκη, θα με ενδιέφερε να κάνετε μια σύγκριση των προσεγγίσεών τους.

Εγώ τους βάφτισα «Διόνυσο και Απόλλωνα». Αλλά δεν σας λέω ποιος είναι ο ένας και ποιος είναι ο άλλος! Κατ’ αρχάς, πρέπει να μιλήσουμε για την αδιαμφισβήτητη αγάπη τους. Πιστεύω ότι πάντοτε είχαν υπόψη τους ο ένας τον άλλο ως σημείο αναφοράς. Ακούω τον δωρικό ήχο του Μίκη, ο οποίος έχει μια ταυτότητα. Ο Μάνος έχει έναν άλλο κλυδωνισμό, κραδασμό.

• Γιατί στη συνείδησή μας τους έχουμε ως δύο πόλους;

Γιατί ο ένας έλκει τον άλλον. Από την «αναμέτρησή» τους προκύπτει το πιο ωφέλιμο κομμάτι για έναν λαό.

• Στα «Ρωμαϊκή Αγορά», «Λαϊκή Αγορά» και «Στον Σείριο Υπάρχουνε Παιδιά», έχουμε μια μοναδικότητα: ενώ σχεδόν όλα τα κομμάτια είναι επανεκτελέσεις, είναι σχεδόν σαν πρωτότυπο υλικό. Σαν επαναδημιουργία.

Ασχολήθηκε ο ίδιος ο συνθέτης με το υλικό του. Δεν έκαναν κάποιοι άλλοι διασκευές στα τραγούδια του. Πιστεύω ότι ο Χατζιδάκις το είχε στο μυαλό του χρόνια αυτό - να κάνει επανεκτελέσεις και να τα φέρει στη φόρμα που ήθελε. Να δείξει ότι για εκείνον δεν ήταν μόνο σε μία κατεύθυνση αυτά τα τραγούδια, είχαν κι άλλες αναγνώσεις. Και του δόθηκε η ευκαιρία. Θα σας πω και κάτι που ούτε ξέρω πώς έγινε. Μέσα σε αυτή τη δουλειά ήταν να γίνει και η επανεκτέλεση του «Κεμάλ». Κι έρχεται λοιπόν η «Ρωμαϊκή Αγορά», βγάζουμε το υλικό, ο Μάνος έλεγε: «Εσύ θα πεις αυτό, εσύ θα πεις το άλλο». Και ο «Κεμάλ» ξεχάστηκε! Τραγουδούσαν η Μαρία Φαραντούρη, ο Ηλίας Λιούγκος, η Ελλη Πασπαλά κι εγώ. Ο Χατζιδάκις λοιπόν υποστηρίζει το υλικό με καινούργια πρόσωπα που τα έχει μαζί του χρόνια τώρα στη δισκογραφία του.

Από τη συναυλία του Βασίλη Λέκκα και των ΣυνΩΔΗπόρων στο Φρούριο Καβάλας

• Ηθελα να ρωτήσω για τις «Μπαλάντες της Οδού Αθηνάς». Είστε 22 χρόνων και συμμετέχετε σε έναν δίσκο ο οποίος μέλλει να είναι από τις ιστορικές στιγμές του ελληνικού τραγουδιού. Εχετε την αίσθηση του τι είναι αυτό που συμβαίνει;

Θέλετε να σας πω αν εκείνη τη στιγμή το συνειδητοποιούσαμε; Μπαίνοντας σε ένα τέτοιο περιβάλλον, σε έναν τέτοιο κόσμο, η δουλειά που κάναμε μας απορροφούσε. Σκεφτόμασταν μόνο πώς να εκπληρώσουμε, πώς να είμαστε συνεπείς σε αυτό που έπρεπε να κάνουμε. Πολλώ μάλλον όταν έχεις έναν Χατζιδάκι να σου λέει τι να κάνεις…

Οταν πήγαμε στο στούντιο να γράψουμε είχαμε δουλέψει πριν πάρα πολύ με τον Μάνο για να μπορέσουμε να κάνουμε όλα αυτά τα τετράφωνα κ.λπ. Το αισθανόμουν ότι είναι ένα βήμα μπροστά μουσικά. Οταν ακούγαμε το αποτέλεσμα στο στούντιο, προφανώς και λέγαμε «τι ωραία»… Φαντάζομαι με την ίδια λογική λειτούργησα σε όλη την πορεία μου από τότε που ξεκίνησα με τον Χατζιδάκι, αλλά και σε όλες τις επόμενες δουλειές μου.

• Πείτε μου κάτι που σας έχει μείνει απωθημένο.

Υπάρχει ένα τραγούδι του Ζαμπέτα που έχω ηχογραφήσει, το «Κομαντατούρα». Είναι ένα συγκλονιστικό τραγούδι σε στίχους του Φώντα Φιλέρη - πιτσιρικάκι ξυπόλητο ακόμα, ήταν σαλταδόρος στον Βύρωνα και στην Καισαριανή. Αναφέρεται στην Κατοχή. Οι στίχοι είναι τόσο φορτισμένοι, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι καθόλου μίζερο, δεν το κλαίει, έχει μια περηφάνια.

Είναι πέντε τέτοια τραγούδια του Ζαμπέτα που θέλω να κάνω. Πιστεύω ότι πρέπει να βρούμε όλα αυτά τα τραγούδια και να τα φέρουμε στην επιφάνεια. Είναι ιστορικά, έχουμε παλέψει γι' αυτά, έχουμε φάει ξύλο και πείνα, έχουμε περάσει Κατοχή και δεν τα γνωρίζουμε καν.

efsyn.gr